k = esponente isoentropicu
L'importanza di k per a valvula di salvezza
a cura di Alessandro Ruzza
U dimensionamentu di e valvole di sicurezza destinate à scaricamentu di gasi o vapuri, secondu lspesl Collection "E", richiede a cunniscenza di l'esponente isoentropicu k à e cundizioni di scaricamentu.
L'appiecazione trascurata di l'lspesl Collection "E" capitulu "E.1", in quantu à u sizing di valvule di salvezza, pò purtà à una sopravvalutazione di a capacità di scaricamentu di valvule è di discu di rupture.
Stu articulu dà qualchi guida à stimà u valore di k per i gasi reali è
met en évidence l'erreur en considérant k égale au rapport des chaleurs spécifiques Cp/Cv
Flussu isoentropicu attraversu una bocca
A formula [1] chì hè aduprata in a cullizzioni "E", è ancu in altri talianu [2] è stranieri [3] standards, per u calculu di valvule di salvezza chì deve scaricate gasi o vapori, hè quellu di u flussu isoentropicu attraversu una bocchetta in cundizioni critiche di salto, chì per un gas ideale hè:
induve l'espansiu coefficient C hè datu da:
essendu k l'esponente di l'exp isoentropicuansinantu à l'equazione:
Fluidu | P1 (bar) | T1 (°C) | q' (kg/h) | q (kg/h) | (q'/q) x 100 |
---|---|---|---|---|---|
Metanu | 12 | 50 | 1472 | 1466 | 100.4 |
Metanu | 23 | 200 | 2314 | 2267 | 102.1 |
Propanu | 12 | 100 | 2261 | 2181 | 103.7 |
Esanu | 12 | 178 | 3099 | 2740 | 113.1 |
Esanu | 23 | 220 | 6519 | 5111 | 127.5 |
Eptanu | 12 | 215 | 3232 | 2821 | 114.4 |
q'= débit calculé avec k = Cp/Cv (20 °C, 1 atm)
q = débit calculé avec k = (Cp/Cv) • (Z/Zp)
Intruducendu u coefficient spirimintali k di u flussu di a valvula di salvezza, chì in u mondu cunsidereghja u veru rendimentu di u flussu di a valvula, un coefficient di sicurezza di 0.9 è u fattore di compressione Z1 per u fluidu veru, ghjunghjemu à a formulazione di a cullezzione "E":
L'esponente isoentropicu k pò esse spressione cum'è:
Per una gas ideale, per quale P x V / R x T = 1 , hè dimustratu chì k hè uguali à u rapportu Cp/Cv trà i calori specifichi à pressione è vulume custanti.
Per a gasu veru, k pò esse espressa (vede l'Appendice B) da:
induve Z hè u fattore di cumpressione definitu da Z=P x V / R x T è Zp hè u "fattore di compressione derivata". Quandu si applica a formula [3], secondu a cullezzione "E", i valori di Cp/Cv, Z è Zp deve esse valutati à e cundizioni di scaricamentu P1 è T1.
U fattore di compressione derivata Zp hè definitu in a formula [4] cum'è:
U fattore di compressione Z pò esse spressione cum'è:
è simile, pò esse spressione cum'è:
induve i valori di Z^0, Z^1, Zp^0, Zp^1 sò tabulati in l'Appendice A in funzione di Pr è Tr.
In [4] e [5], Ω è il fattore acentrico di Pitzer definito da:
Ove Pr^SAT è a pressione di vapore ridotta corrispondente a una temperatura ridotta Tr=T/Tc=0,7. L'appendice A mostra i valori Ω di certi fluidi. Z e Zp pò ancu esse derivati direttamente da una equazione analitica di statu.
Un esempiu numericu
Vulendu à un esempiu numericu, supponi chì avemu bisognu di calculà a capacità di scaricamentu di una valvula di salvezza in e seguenti cundizioni:
Fluidu | n-Butano | |
Statu fisicu | vapore superheated | |
Massa moleculare | M | 58,119 |
Mette pressione | P | 19,78 bar |
Overpressure | 10% | |
Temperature di u fluidu | T | 400 K |
Coefficient d'efflussu | 0,9 | |
Diamitru di l'orifiziu | Do | 100 MM |
a pressione di scaricamentu hè datu da:
essendu per n-Butane: Tc=425,18 K è Pc=37,96 bar, avemu:
è utilizendu e tavule in l'Appendice A, avemu:
Sapendu u voluminu specificu di u vapore à e cundizioni di scaricamentu (P1, T1) uguali à 0,01634 m^3/kg (0,0009498 m^3/g-mole), pudemu ancu avè calculatu Z da:
Data u rapportu di i calori specifichi à pressione è volume constanti, in cundizioni di scaricamentu (P1, T1), uguali à 1,36, da a formula [3] avemu:
147060
Applicà a formula [1], chì hè stata risolta per u calculu di u flussu, avemu un valore di flussu di scaricamentu di 147.060 kg / h.
174848
Si on avait plutôt utilisé la valeur de Cp/Cv à 1 atm et 20 °C, on aurait eu k = 1,19 è da a formula [1] un flussu di mandatu di 174.848 kg / h.
Questu ci avaria purtatu à sopravvalutà u scaricamentu capacità di a valvula di salvezza di circa 19%
ATTENTI:
L'errore chì pò esse fattu da assignà u valore Cp/Cv à k pò esse assai più altu ch'è in questu esempiu.
più di 20%
Per fà una idea, a tavula seguente mostra i flussi di un orifiziu di 18 mm per altri idrocarburi saturati, calculati in i dui casi. I calculi sò stati realizati cù un sviluppu specialeped Software.
Fluidu | P1 (bar) | T1 (°C) | q' (kg/h) | q (kg/h) | (q'/q) x 100 |
---|---|---|---|---|---|
Metanu | 12 | 50 | 1472 | 1466 | 100.4 |
Metanu | 23 | 200 | 2314 | 2267 | 102.1 |
Propanu | 12 | 100 | 2261 | 2181 | 103.7 |
Esanu | 12 | 178 | 3099 | 2740 | 113.1 |
Esanu | 23 | 220 | 6519 | 5111 | 127.5 |
Eptanu | 12 | 215 | 3232 | 2821 | 114.4 |
U software ùn usa micca formule [4] [5] ma, partendu da u mudificatu Equazioni di statu di Redlich è Kwong, calcula u valore di l'espunenti isoentropicu cù correlazione termodinamica.